Buscar en
Investigaciones de Historia Económica - Economic History Research
Toda la web
Inicio Investigaciones de Historia Económica - Economic History Research Formación e internacionalización de la gran empresa cárnica española, 1944â€...
Información de la revista
Vol. 5. Núm. 14.
Páginas 103-140 (Enero 2009)
Compartir
Compartir
Descargar PDF
Más opciones de artículo
Vol. 5. Núm. 14.
Páginas 103-140 (Enero 2009)
Acceso a texto completo
Formación e internacionalización de la gran empresa cárnica española, 1944–2008: Campofrío
Formation and internationalization of the large Spanish meat processing companies, 1944–2008: Campofrío
Visitas
3685
Javier Moreno Lázaro
Universidad de Valladolid
Este artículo ha recibido
Información del artículo
Resumen

Campofrío era en 2000 la mayor empresa cárnica de la Unión Europea y figuraba entre las más importantes del mundo. Muy pocas empresas manufactureras o alimenticias españolas tenían una posición similar en el mercado europeo. Este trabajo pretende esclarecer las claves de una historia tan corta como exitosa. Mi propósito es probar que tal fue el resultado de sus virtudes gerenciales y productivas y, muy especialmente, de su política de colaboración con las empresas competidoras. No obstante, Campofrío fracasó en su conquista de Latino América. Su estudio puede ofrecer una visión menos épica de la extensión de las empresas españolas en ese Continente en las últimas décadas del siglo XX, al tiempo que proporciona nuevas noticias sobre su crecimiento en la Europa del Este.

Palabras clave:
Historia de la Empresa
Industria Cárnica
Gerencia, Estructura de Mercado, España
Abstract

Campofrío was at 2000 the biggest UE meat processing company and were included between the most important in the world. Just a few manufacturing or food Spanish companies had a similar presence in the European market. This paper wants to looks into the reasons of a short and successfully history. I try to proof that that was the consequence of its managerial and productive virtues and, most of all, its collaboration policy with other Spanish firms which belonged to the same sector. Nevertheless, Campofrío failed in its conquest of Latin America market. Its study could offer a less epic perspective of Spanish companies’ extension in this Continent during the last decades of the 20th century as well as give news references on their growth in West European countries.

Key words:
Business History
Meat Processing Industry
Management
Market Structure
Spain
El Texto completo está disponible en PDF
Fuentes
[Archivo General, inpress]
Archivo General de la Administración (AGA) Nuevas Industrias Sindicato Nacional de la Ganadería.
[Archivo Histórico, inpress]
Archivo Histórico Provincial de Burgos (AHPB) Hacienda Abastos.
[Bolsa, inpress]
Bolsa de Madrid (BM).
[Central de Balances, inpress]
Central de Balances del Banco de España (CBBE).
[Comisión Nacional, inpress]
Comisión Nacional del Mercado de Valores (CNMV) Cuentas anuales e informes de gestión.
[Oficina Española, inpress]
Oficina Española de Patentes y Marcas (OEPM).
[Registro, inpress]
Registro Mercantil de Barcelona (RMB).
[Registro Mercantil, inpress]
Registro Mercantil de Burgos (RMBU).
[Registro Mercantil de Girona, inpress]
Registro Mercantil de Girona (RMGI).
[Registro Mercantil de Madrid, inpress]
Registro Mercantil de Madrid (RMM).
[Registro Mercantil de Murcia, inpress]
Registro Mercantil de Murcia (RMMU).
[Registro Mercantil de Navarra, inpress]
Registro Mercantil de Navarra (RMN).
[Registro Mercantil de Soria, inpress]
Registro Mercantil de Soria (RMSO).
[Registro Mercantil de Valencia, inpress]
Registro Mercantil de Valencia (RMV).
Bibliografía
[Alcaide Inchausti, 2000]
Julio Alcaide Inchausti.
Series históricas españolas. 1898 a 1998.
pp. 645-712
[Alemany, 1966]
Francisco Alemany y Torres.
Las industrias de la carne y el desarrollo económico y social.
Grupo de Industrias de la Carne del Sindicato Nacional de Ganadería, (1966),
[Azzam and Anderson, 1996]
Azzeddine M. Azzam, Dale G. Anderson.
Assessing competition en meatpacking: Economic History, theory and evidence.
United States Department of Agriculture, (1996),
[Ballvé, 1988]
Pedro Ballvé Lantero.
La formación en la empresa española.
Boletín del Círculo de Empresarios, (1988), pp. 171-177
[Ballvé, 1992]
Pedro Ballvé Lantero.
La internacionalización de la empresa.
Revista de Estudios Agrosociales, (1992), pp. 323-337
[Ballvé, 1997]
Pedro Ballvé Lantero.
Consejos de Administración en la empresa familiar.
Boletín del Círculo de Empresarios, (1997), pp. 133-152
[Ballvé Lantero, 1998]
Pedro Ballvé Lantero.
Rusia: Un país emergente y oportunidades para la empresa española.
Economistas, XVI (1998), pp. 70-71
[Barciela López et al., 2002]
Carlos Barciela López, Inmaculada López Ortiz, Joaquín Melgarejo.
La política industrial del franquismo en el sector de la alimentación.
Las industrias agroalimentarias en España durante los siglos XIX y XX, pp. 83-101
[Barciela López et al., 2004]
Carlos Barciela López, Inmaculada López Ortiz, Joaquín Melgarejo.
La intervención del Estado en la industria de la alimentación durante el franquismo.
Revista de Historia Industrial, (2004), pp. 127-162
[Bello Gutiérrez, 1997]
José Bello Gutiérrez.
Embutidos de Navarra.
Sociedad Navarra de Estudios Gastronómicos, (1997),
[Beneblas, 1987]
La producció de carn a Catalunya i a la CEE; Estudi comparatiu dels preus, la producció, els costos, la reglamentació i el comportament dels agents economics,
[Byrne et al., 1995]
Patrick J. Byrne, Oral Capps, Reyfong Tsai, Gary W. Williams.
Policy Implications of trade liberalization: The case of meat products in Taiwan and South Korea.
Agribusiness, 4 (1995), pp. 297-307
[Campofrío Alimentación, 2000]
Campofrío Alimentación.
Aumento de capital de Campofrío Alimentación, S. A. mediante emisión de acciones rescatable.
Campofrío Alimentación, (2000),
[Campofrío Alimentación, 2006a]
CAMPOFRÍO ALIMENTACIÓN (2002a-2006a): Memoria(s) anual(es) e informe(s) de gestión, Madrid, Grupo Campofrío.
[Campofrío Alimentación, 2002b]
Alimentación Campofrío.
Aumento del capital de Campofrío Alimentación por importe efectivo de 99.891.466,26 euros mediante la emisión de 13.160.931 acciones ordinarias.
Campofrío Alimentación, (2002),
[Campofrío Alimentación, 2004b]
Alimentación Campofrío.
Informe del gobierno corporativo.
Campofrío Alimentación, (2004),
[Cárnica, 1999]
CÁRNICA 2.000 (1999): 1973–98.25 Aniversario, Madrid, Cárnica 2.000.
[Castell, 2001]
Pere Castell.
Els inicis de la industria càrnica a Osona, 1850–1920.
Estudis d’Història Agraria, (2001), pp. 255-294
[Comín Comín, 2000]
Francisco Comín Comín.
Los mitos y milagros de Suanzes: La empresa privada y el INI durante la Autarquía.
Revista de Historia Industrial, (2000), pp. 221-245
[Comín Comín and Martín Aceña, 1991]
Francisco Comín Comín, Pablo Martín Aceña.
INI: 50 años de industrialización en España.
Espasa Calpe, D.L, (1991),
[Comín Comín and Martín Aceña, 1999]
Francisco Comín Comín, Pablo Martín Aceña.
Tabacalera y el estanco del tabaco en España, 1638–1998.
Fundación Tabacalera, (1999),
[Conservas Campofrío, 1975]
Conservas Campofrío.
Reglamento de régimen interior.
Conservas Campofrío, (1975),
[Escuela Superior de Industrias Cárnicas, 1966]
Escuela Superior de Industrias Cárnicas.
El Jamón cocido (semi conserva).
Escuela Superior de Industrias Cárnicas, (1966),
[Eurocarne, 2003]
Eurocarne.
Carnes y productos cárnicos de calidad.
Estrategias Alimentarias, S.L, (2003),
[Fernández Pérez and Puig Raposo, 2007]
Paloma Fernández Pérez, Nùria Puig Raposo.
Bonsáis in a wild forest? A historical interpretation of the longevity of large Spanish family firms.
Revista de Historia Económica, XXV (2007), pp. 459-497
[Fischer et al., 1974]
Rudolf Fischer, Karl-Heinz Noack, Wolfgang Pfiel.
Industrias cárnicas. Cálculo de costos y de rendimientos.
Editorial Acribia, (1974),
[Fome producción, 1971]
FOMENTO DE LA PRODUCCIÓN (1971–1989): Barcelona, Fomento de la Producción.
[Gasóliba, 1972]
Carles A. Gasóliba.
Estudio económico de la industria cárnica.
Barcelona, (1972),
[Gómez Mendoza, 1994]
Antonio Gómez Mendoza.
Del matadero a la tenería: Producción y consumo de pieles en España (1900–1933).
La cara oculta de la industrialización española. La modernización de los sectores no líderes (siglos XIX y XX), pp. 267-293
[Gómez Mendoza, 1995a]
Antonio Gómez Mendoza.
Hacia una economía del frío: El Plan de Red Frigorífica Nacional.
Facultad de Ciencias Económicas y Empresariales, Universidad Complutense de Madrid, (1995),
[Gómez Mendoza, 1995b]
Antonio Gómez Mendoza.
El Plan Frigorífico Español (1947–1951).
Revista de Historia Industrial, (1995), pp. 147-170
[Gómez Mendoza, 2000]
Antonio Gómez Mendoza.
El Plan de Frío Industrial (1947/1951).
De mitos y milagros. El Instituto Nacional de Autarquía (1941–1963), pp. 99-114
[Gómez Mendoza and Simpson, 1988]
Antonio Gómez Mendoza, James Simpson.
El consumo de carne en Madrid durante el primer tercio del siglo XX.
Moneda y Crédito, (1988), pp. 57-91
[Hayes et al., 1991]
Dermot j. Hayes, Hyungdo Ahn, Phillip Baumel.
Meat demand in South Korea: A systems estimate and policy projections.
Agribusiness, 5 (1991), pp. 433-446
[Hernández Crespo and Paz Saéz, 1991]
José Luis Hernández Crespo, Antonio Paz Saéz.
Panorama general de la industria alimentaria española. Situación y perspectiva. Industrias cárnicas y productos elaborados.
Ediciones Anaya, S.L, (1991),
[Hor Foods, 1996]
HORMEL FOODS (1996–2006): Annual report(s), Austin (Virginia), Hormel Foods.
[Izquierdo i Alcolea, 1972]
Francecs Izquierdo i Alcolea.
Gerona ¿la despensa de España? Aportación al estudio económico de la industria cárnica del cerdo en las provincias de la comarca de Gerona.
Cámara de Comercio, (1972),
[Martínez Carrión, 1991]
José Miguel Martínez Carrión.
La ganadería en la economía murciana contemporánea, 1860–1936.
Consejería de Agricultura, Ganadería y Pesca, (1991),
[Martínez Carrión, 2002]
José Miguel Martínez Carrión.
Historia Económica de la Región de Murcia, siglos XIX y XX.
Editora Regional, (2002),
[Martínez Carrión, 2006]
José Miguel Martínez Carrión.
Empresas y empresarios en la Región de Murcia.
Historia Empresarial de España: Un enfoque regional en profundidad,, pp. 391-423
[Ministerio De Agricultura, 1953]
MINISTERIO DE AGRICULTURA (1953–1960): Resumen estadístico de la producción y valor de la carne, Madrid, Dirección General de Ganadería, Secretaría General, Estudios Pecuarios.
[Ministerio de agricultura, pesca y alimentación, 2007]
Ministerio de agricultura, pesca y alimentación.
El sector de la carne de cerdo en cifras. Principales indicadores económicos en 2006.
Subdirección General de Mercados Exteriores y Producción Porcinas, Avícolas y Otras, (2007),
[Mora and Menozzi, 2005]
Cristina Mora, Dande Menozzi.
Vertical contractual relations in the Italian beef supply chain.
Agribusiness, 2 (2005), pp. 213-235
[Nicolau and Pujol Andreu, 2004]
Roser Nicolau Nos, Josep Pujol Andreu.
El consumo de proteínas animales en Barcelona entre las décadas de 1830 y 1930: Evolución y factores condicionantes.
Investigaciones de Historia Económica, (2004), pp. 101-135
[Parren, 1978]
Richard Parren.
The meat trade in Britain, 1840–1914.
Routledge & Kegan Paul, (1978),
[Parren, 2006]
Richard Parren.
Taste, trade and technology. The development of the international meat industry since 1840.
Ashgate, (2006),
[Pascual Ruiz-Valdepeñas, 2006]
H. Pascual Ruiz-Valdepeñas, G. Andrés López.
Las primeras fábricas de la ciudad. El impulso industrializador de Burgos durante los años treinta y cuarenta.
Revista de Historia Industrial, (2006), pp. 141-168
[Pope, 2007a]
C. Larry Pope.
Smithfield 2007 consumer analyst group of NY conference.
Smithfield Foods, Inc, (2007),
[Pope, 2007b]
C.Larry Pope.
Smithfield Lehman brothers 1st annual back to school consumer conference.
Smithfield Foods, Inc, (2007),
[Publicacio alimarket, 1983]
PUBLICACIONES ALIMARKET (1983–1992): Anuario, Madrid, Alimarket.
[Publicacio alimarket, 1993]
PUBLICACIONES ALIMARKET (1993–2006): Informe Anual. Industrias perecederas, Madrid, Alimarket.
[Pujol Andreu, 2002]
Josep Pujol Andreu.
Especialización ganadera, industrias agrarias y costes de transacción: Cataluña, 1880–1936.
Historia Agraria, (2002), pp. 191-220
[Pujol Andreu, 2003]
Josep Pujol Andreu.
Sobre los orígenes de la industrialización en el sector agroalimentario; Cataluña, 1880–1945.
Las industrias agroalimentarias en España durante los siglos XIX y XX, pp. 245-278
[Rixson, 2000]
Derrick Rixson.
The history of meat trading.
Nottingham University Press, (2000),
[Roca i Trescents and Roca i Puigvert, 2004]
Josep Roca i Trescents, Mercé Roca i Puigvert.
Desarrollo y gestión de una transformación empresarial: Group Alimentari de Guissona.
Group Alimentari de Guissona, (2004),
[ROWE, 1996]
ROWE, M., (1996): “The amigo hunt”, Strategic Direct Investor, Noviembre-diciembre, pp. 36–37.
[San Román and Elena, 1999]
Elena San Román.
Ejército e industria: El Nacimiento del I.N.I.
Crítica, (1999),
[Sanz Egaña, 1940]
César Sanz Egaña.
Industrias de la carne: Chacinería moderna (embutidos, salazones y conservas).
segunda edición, Espasa Calpe, (1940),
[Skaggs, 1986]
Jimmy M. Skaggs.
Prime cut. Livestock raising and meatpacking in the Unites States.
Texas A&M University Press, (1986),
[Smithfield, 2006a]
SMITHFIELD FOOD, INC. (1996a-2006a): Annual report(s), Smithfield (Virginia), Smithfield Foods, Inc.
[Smithfield, 2002b]
SMITHFIELD FOOD, INC. (2002b-2006b): Annual report(s) pursuant to section 13 or 15(d) of the securities exchange Act of 1935 for the fiscal year ended april, 29 (-), Washington, D.C., United States Securities and Exchange Commission.
[Smithfield, 2007]
SMITHFIELD FOOD, INC. (2007): Smithfield. Porfile, Smithfield (Virginia), Smithfield Foods, Inc.
[Torrado, 1985]
Llorenç Torrado.
Els embotits a Catalunya: Una tradioció, un art, una industria.
Federació Catalana d’Industria de la Carn, (1985),
[United nations conference on trade development, 2002]
United nations conference on trade development.
World investment report, 2002. Par one: Trends in international production, chapter III. Regional trends.
United Nations, (2002),
[Varela, 2000]
Gregorio Varela.
El consumo de alimentos cuando se aleja el fantasma del hambre.
1900–200. Historia de un esfuerzo colectivo. Cómo España superó el pesimismo y la pobreza, pp. 531-574
[Vega Herero and Cristina, 2003]
Cristina Vega Herero.
Cantimpalos. Apuntes sobre su “Historia y Progreso”.
La autora, (2003),
[Vic Chuliá, 2003]
VICENT CHULIÁ, FRANCISCO (2003): “Introducció” en VICENT CHULIÁ, Francisco et alli, El bon govern de les empreses familiars (Paper d’Economía Industrial, 18), Barcelona, Departament de Treball, Industria, Comerç i Turisme de la Generalitat de Catalunya.
[Yeager, 1981]
Mary Yeager.
Competition and regulation: The development of oligopoly in the meat packing industry.
JAI Press Inc, (1981),
[Yoruk, 2001]
YORUK, DENIZ EYLEM (2001): “Growth of a Polish meat company: merger and acquisitions and the role of strategic investors”, documento de trabajo, Economic & Social Research Council, Londres.
[Walsh, 1982]
Margaret Walsh.
The rise of the midwestern meat packing industry.
The University Press of Kentucky, (1982),
[Ward and Clement, 1993]
Clement E. Ward.
Comparative analysis of cattle slaughtering and fabricating cost.
Agribusiness, (1993), pp. 441-451
[Zapata, 1986]
Manuel Zapata.
Las industrias cárnicas de la Región de Murcia.
CSIC, (1986),
Copyright © 2009. Asociación Española de Historia Económica
Opciones de artículo
Herramientas
es en pt

¿Es usted profesional sanitario apto para prescribir o dispensar medicamentos?

Are you a health professional able to prescribe or dispense drugs?

Você é um profissional de saúde habilitado a prescrever ou dispensar medicamentos