Buscar en
Gaceta Médica de Bilbao
Toda la web
Inicio Gaceta Médica de Bilbao Hipopotasemia asociada al consumo de regaliz
Información de la revista
Vol. 105. Núm. 4.
Páginas 135-137 (Enero 2008)
Compartir
Compartir
Descargar PDF
Más opciones de artículo
Vol. 105. Núm. 4.
Páginas 135-137 (Enero 2008)
Acceso a texto completo
Hipopotasemia asociada al consumo de regaliz
Hypopotasemia associated with the consumption of liquorice
Erregaliz kontsumoak eragindako hipopotasemia
Visitas
7197
Ana Moreno-Rodrigo, Alfonso Gutiérrez-Macías
Autor para correspondencia
alguma@teleline.es

Correspondencia: Dr. A. Gutiérrez-Macías. Servicio de Medicina Interna. Hospital de Basurto, Avenida de Montevideo, 18. 48013 Bilbao. Bizkaia. Espa˜a UE.
, Paula Arriola-Martínez, Nicanor García-Jiménez, Esperanza Montero-Aparicio, Felipe Miguel-de la Villa
Servicio de Medicina Interna. Hospital de Basurto. Bilbao. Bizkaia. Espa˜a UE.
Este artículo ha recibido
Información del artículo
Resumen

Presentamos dos casos hipopotasemia en los que se alcanzó el diagnóstico de pseudohiperaldosteronismo inducido por consumo excesivo de regaliz. Revisamos la fisiopatología y las principales complicaciones de este cuadro, subrayando la necesidad de incluirlo en el diagnóstico diferencial de la hipopotasemia y/o la hipertensión arterial. Las potenciales graves consecuencias y la sencillez de su tratamiento, interrumpiendo el consumo de regaliz y con suplementos de potasio, hacen recomendable que los clínicos estemos familiarizados con este efecto adverso poco habitual de productos alimentarios considerados como seguros.

Palabras clave:
Regaliz
hipopotasemia
pseudohiperaldosteronismo
Summary

We present two cases of hypokalemia, in which the diagnosis of liquorice-induced pseudohyperaldosteronism was made. We review the pathophysiology and the most serious complications of this syndrome, underscoring the need of considering it in the differential diagnosis of hypokalemia and high blood pressure. The potential severe consequences, and the easy therapy, discontinuing liquorice consumption and with potassium supplements, make us recommend that clinicians should be familiar with this uncommon adverse effect of food products considered as safe.

Key words:
Liquorice
hypokalemia
pseudohyperaldosteronism
Laburpena

Bi hipopotasemia kasu aurkezten ditugu. Biei ala biei pseudohiperaldosteronismoa diagnostikatu zitzaien gehiegizko erregaliz kontsumoagatik. Koadro kliniko honen fisiopatologia eta arazo nagusiak berrikusi ditugu, eta beharrezkoa iruditu zaigu hipopotasemiaren eta/edo hipertentsio arterialaren diagnostiko diferentzialean sartzea. Kontuan izanik ondorioak larriak eta tratamendua erraza izan daitekeela (erregaliza jateari utzi eta potasio gehigarriak hartzea), komeni zaigu klinikooi segurutzat hartzen diren elikagaien artean horren ezohikoa den efektu kaltegarri honen berri izatea.

Gako-hitzak:
erregaliz
hipopotasemia
pseudohiperaldosteronismoa
El Texto completo está disponible en PDF
Bibliografía
[1.]
Card W.I., Mitchell W., Strong J.A., Tayler N.R.W., Tompsett S.L., Wilson J.M.G..
Effects of liquorice and its derivatives on salt and water metabolism.
Lancet, 1 (1953), pp. 663-668
[2.]
Borst J.G.G., ten Holt S.P., de Vries L.A., Molhuysen J.A..
Synergistic action of liquorice and cortisone in Addison's and Simmond's disease.
Lancet, 1 (1953), pp. 657-663
[3.]
Stewart P.M., Wallace A.M., Valentino R., Burt D., Shackelton C.H.L., Edwards C.R.W..
Mineralocorticoid activity of liquorice: 11 -beta-hidroxysteroid dehydrogenase activity comes of age.
Lancet, 2 (1987), pp. 821-824
[4.]
Albiston A.L., Obeyesekere V.R., Smith R.E., Krozowski Z.S..
Cloning and tissue distribution of the human 11β-hidroxysteroid dehydrogenase type 2 enzyme.
Mol Cell Endocrinol., 105 (1994), pp. R11-R17
[5.]
Whitworth J.A., Stewart P.M., Burt D., Alherden S.M., Edwards C.R..
The kidney is the major site of cortisone production in man.
Clin Endocrinol Oxf., 31 (1989), pp. 355-361
[6.]
Arriza J.L., Weinberger C., Cerelli G., Glaser T.M., Handelin B.L., Housman D.E., et al.
Cloning of human mineralocorticoid receptor complementary DANN: structural and functional kinship with the glucocorticoid receptor.
Science, 237 (1987), pp. 268-275
[7.]
Edwards C.R., Stewart P.M., Burt D., Brett L., McIntyre M.A., Sutanto W.S., et al.
Localization of 11 b-hydroxisteroid dehydrogenase – tissue specific protector of the mineralocorticoid receptor.
Lancet, 2 (1988), pp. 986-989
[8.]
Funder J.W., Pearce P.T., Smith R., Smith A.L..
Mineralocorticoid action: target tissue specificity is enzyme, not receptor, mediated.
Science, 242 (1988), pp. 583-585
[9.]
Quinkler M., Stewart P.M..
Hypertension and the cortisol-cortisone shuttle.
J Clin Endocrinol Metab., 88 (2007), pp. 2384-2392
[10.]
Fuertes A., Laso F.J..
Hipertensión arterial secundaria.
Diagnóstico diferencial en medicina interna, 2a, pp. 150-151
[11.]
Palermo M., Quinkler M., Stewart P.M..
Apparent mineralocorticoid excess syndrome: an overview.
Arq Bras Endocrinol Metabol., 48 (2004), pp. 687-696
[12.]
Farese R.V.J., Biglieri E.G., Shackleton C.H.L., Irony I., Gomez-Fontes R..
Licorice-induced hypermineralocorticoidism.
N Engl J Med., 325 (1991), pp. 1223-1227
[13.]
Van den Bosch A.E., van der Klooster J.M., Zuidgeest D.M.H., Ouwendijk R.J.T., Dees A..
Severe hypokalaemic paralysis and rhabdomyolysis due to ingestion of liquorice.
Neth J Med., 63 (2005), pp. 146-148
[14.]
Berlango A., Jiménez L., Montero F.J., Muñoz J.A., Torres J., Calderón de la Barca J.M..
Rabdomiólisis aguda y tetraparesia secundarias a hipocaliemia por ingesta de regaliz.
An Med Intern (Madrid), 12 (1995), pp. 33-35
[15.]
Ericsson W., Carlberg B., Hillörn V..
Life-threatening ventricular tachycardia due to liquorice-induced hypokalaemia.
J Int Med., 245 (1999), pp. 307-310
[16.]
Stormer F.C., Reistad R., Alexander J..
Glycyrrhizic acid in liquorice – evaluation of health hazard.
Food Chem Toxicol., 31 (1993), pp. 303-312
[17.]
van Gelderen C.M., Bijlsma J.A., ven Dokkum W., Savelkoul T.J.F..
Glycyrrhizic acid: the assesment of a no effect level.
Hum Exp Toxicol., 19 (2000), pp. 434-439
[18.]
Walter B.R., Edwards C.R..
Licorice – induced hypertension and syndromes of apparent mineralocorticoid excess.
Endocrinol Metab Clin North Am., 23 (1994), pp. 359-377
Copyright © 2008. Academia de Ciencias Médicas de Bilbao
Opciones de artículo
Herramientas