Buscar en
Gaceta Médica de Bilbao
Toda la web
Inicio Gaceta Médica de Bilbao Colonización-infección por Pseudomonas aeruginosa en pacientes con bronquiecta...
Información de la revista
Vol. 99. Núm. 3.
Páginas 63-66 (Enero 2002)
Compartir
Compartir
Descargar PDF
Más opciones de artículo
Vol. 99. Núm. 3.
Páginas 63-66 (Enero 2002)
Acceso a texto completo
Colonización-infección por Pseudomonas aeruginosa en pacientes con bronquiectasias y EPOC. Aspectos clínicos microbiológicos y evolutivos
Pseudomonas aeruginosa infection-colonization in patients with bronchiectasias or COPD. Clinical features, microbiology and outcome
Visitas
13041
J. Garrós Garay, E. Ruiz de Gordejuela, F. García Cebrián
Hospital de Santa Marina. Servicio de Neumología.
G. Martín Saco*, L. Gallego**, J. Pérez Escajadillo***
* Microbiología
** Departamento de Inmunología, Microbiología y Parasitologia. Facultad de Medicina y Odontología. Universidad del País Vasco.
*** Medicina Interna
Este artículo ha recibido
Información del artículo
Resumen

Conocer determinadas características epidemiológicas, clínicas, microbiológicas y evolutivas de los pacientes con bronquiectasias (sin fibrosis quística) o EPOC con colonización o infección por Pseudomonas aeruginosa.

Se estudian prospectívamente 39 pacientes respiratorios crónicos que ingresaron a lo largo de 1998 en nuestro centro con el diagnostico de agudización respiratoria y en los que se aisló P. aeruginosa en el esputo. Para ello se realizó un análisis de parámetros clínicos, epidemiológicos y microbiológicos.

incluyendo determinación de la sensiblidad antimicrobiana y tipado genético. A 23 pacientes se pudo hacer un seguimiento de tipo clínico y microbiológico (incluido estudio genético) a lo largo de un año.

Veinticuatro pacientes tenían bronquiectasias (12 % del total de enfermos ingresados con este diagnóstico en todo el año 1998) y 15 EPOC. Todos los pacientes presentaban un grado de obstrucción severo en sus vías respiratorias (FEV1 <45 %). 22 pacientes (56 %) presentaban insuficiencia respiratoria crónica. De las 42 cepas estudiadas (3 pacientes tenían 2 cepas) 14 eran mucosas y 28 no mucosas. El antibiograma demuestra bajo nivel de resistencia a Amlcaclna (0 %), Ticarcilina (5 %), Imipenem (13,3 %) y Gentamicina (14,2 %). A lo largo de la evoluclón se desarrollan reslstenclas a 1 o más antlmlcroblanos en el 74 % de los pacientes. En la evoluclón clínica destaca un 38 % de mortalidad a un año. La anulaclón perslstente de P. aeruginosa solo se consiguió en el 20 % de los casos (sobre 15 pacientes). Persistió continuamente en el 66 % y reapareció tras su aparente anulación en el 13,3 %. El estudio genético demuestra que el 82 % de los pacientes presenta un únlco clon y que este es en general el que tiende a persistir, en algún caso con variantes subclonales. De los 41 pacientes en los que se realizó estudio genético, 29 (70 %) tienen un clon propio (excluslvo) y 12 (29 %) lo comparten con uno o un máximo de 2 pacientes. La P. aeruginosa que se ldentifica en el esputo fue la misma que se hallaba en el frotis rectal en el 90 % de los casos en los que esta se encontró en ambas muestras (10 casos).

La colonización-infección por P. aeruginosaincide en pacientes con enfermedades bronquiales crónicas y severas complicando su evolución, lo que supone una alta mortalidad y la necesidad de nuevos ingresos hospitalarios. Este microorganismo tiende a pers istir en estos pacientes pese al empleo de tratamiento antibiótico. Los estudios genéticos demuestran que es la misma Pseudomona la que tiende a persistir, por lo que los frecuentes cambios evolutivos en la sensiblidad antimicrobiana no dependen en general de la adquisición de nuevas cepas. La mayoría de los pacientes no comparten los mismos clones por lo que salvo casos aislados no parece existir una fuente común de exposición

Palabras clave:
Pseudomona aeruginosa
Colonlzaclón crónlca
Evoluclon
Estudlo genétlco
Summary

In order to know the epidemiological, clinical, micribiologic and outcome features in Pseudomonas aeruginosa (PA) infected-colonized patients with bronchiectasias (without cystic fibrosis) or chronic obstructive pulmonary disease (COPD), a prospective study was conducted on 39 patients admitted to our center during 1998 for acute respiratory exacerbation in which PA was isolated from theirsputum. Clinical, epidemiological and microbiologic parameters, including antiobiotic susceptibility and genetic analysis, were evaluated. Twenty tree patients were clinical and microbiologically followed for one year. Twenty-four patients has bronchiectasias (12% of all cases hospitalized with this diagnosis in 1998) and 15 had COPD. All patients presented severe airflow obstruction (FEV1 <45%). Twenty-two patients (56%) had chronic respiratory failure. Of the 42 strains studied (three patients had 2 strains), 14 were mucoid and 28 non-mucoid phenotype. The resistance rates for amikacin, ticarcillin, imipenem and gentamicin were 0%, 5%, 13.3% and 14.2% respectively. During the follow-up, 74% patients developed resistance to one or more antibiotic. Mortality of 38% in one year was observed. The persistent eradication of PA was only achieved in 20% cases (in 15 patients). It continued in sputum in 66% and reappeared, aft er had apparently been eradicated, in 13.3%. Only one clone was present in 82% patients, which usually tended to persist. Of 41 cases in which genetic study was performed, 29 (70%) had a solo clone. PA isolated from sputum was the same that the one isolated in stool sam ples in 90% cases in which PA was founded in both specimens.

PA infection-colonization affects patients who have severe chronic respiratory diseases increasing mortality and need for hospi talization.

PA tends to remain in spite of antimicrobial treatment. According to our genetic study, the emergence of drug resistance is not usually related to the acquisition of new strains. Most patients do not share the same clones; therefore, except for isolated cases, ex posure to a common source is not supported.

Key words:
Pseudomona aeruginosa
Cronlc colonization
Evolution
Genetlcal Study
Laburpena

Bronkiektasiak (fibrosi kistikoa) edo Biriketako Gaixotasun Butxatzaile Kronikoak (BGBK) Pseudomonas aeruginosa bidezko kolonizazio edo Infekzioarekindituzten pazienteen ezaugarri epidemiologiko, kliniko, mikrobiologiko eta ebolutibo jakin batzuk ezagutzea. Arnas hartzeko arazoak dituzten 39 paziente kroniko aztertu dira; 1998an iritsi ziren gure zentrora eta P. aeruginosaisolatu zen haien kerruan. Besteak beste, parametro klinikoak, epidemiologikoak eta mikrobiologikoak analizatu ziren.

Era berean, sentikortasun antimikrobianoa eta tipo genetikoak ere zehaztu ziren. 23 pazienteren segimendu kliniko eta mikrobiol ogikoa egin zen urtebetez (azterketa genetikoa barne).

24 pazientek bronkiektasiak zituzten (1998an ingresatuko %12k); 15 pazientek, BGBK. Paziente guztiek butxadura-maila handiak zituzten arnasbideetan (FEV1<%45). 22 pazientek (%56) arnas gutxiegitasun kroniko zuten. Aztertutako 42 anduietatik (3 pazientek 2na and ui zituzten), 14 mukizkoak ziren eta 28 ez-mukizkoak. Antibiogramak erresistentzi maila apala erakusten du Amikazina (%0), Tikarzilina (%5), Imipenem (%13,3) eta Gantamizinarekiko (%14,2). Eboluzioan zehar, pazienteen %74ek antimikrobiano bat edo gehiagorekiko erresistentziak garatu dituzte. Eboluzio klinikoari dagokionez, heriotza-tasa %38koa izan da urtebetean. Kasuen %20an bakarrik lortu da P. aeruginosa behin betiko ezabatzea; %66ean mikroorganismoak iraun egin du eta %13,3an berragertu egin da itxuraz ezabatua izan ondoren. Azterketa genetikoak erakusten duenez, pazienteen %82k klon bakar bat dute; klon hori da, oro har, irauteko joera duena, aldagai subzionalekin kasuren batean edo beste. Genetikoki aztertutako 41 pazienteetatik, 29k (%70) klon propioa dute (esklusiboa) eta 12k (%29) paziente batekin edo birekin gehienez elkarbanatzen dute berea. Kerruan identifikatutako P. aeruginosaeta ondesteko frotisekoa berberak dira mikroorganismo hori bi laginetan identifikatu zen kasuen (10 kasu) %90ean.

P. aeruginosabidezko kolonizazio-infekzioak bronkio-gaixotasun kronikoak dituzten pazienteei eragiten die eta haien eboluzioa korapilatzen du; horrek heriotza-tasa handitu eta ospitaleko ingresu berrien kopurua areagotzen du. Pseudomonak tratamendu antibiotikoa izan duten pazienteetan irauteko gaitasuna du. Azterketa genetikoen arabera, Pseudomona bera da irauteko joera duena; beraz, sentikortasun antimikrobianoaren etengabeko aldaketa ebolutiboak ez daude, oro har, geruza berrien mende. Paziente gehienek ez dituzte klon berdinak elkarbanatzen; ondorioz, ez dirudi infekzio-iturri komun bat dagoenik, salbuespenak salbuespen.

Hitz gakoak:
Pseudomonas aeruginosa
Kolonlzazlo kronlkoa
Eboluzloa
Azterketa genetlkoa
El Texto completo está disponible en PDF
Referencias bibliográficas
[1.]
Frazer R.S., Pare J.A.P..
Synopsis of Diseases of the Chest, 2ª, pp. 307-308
[2.]
Kulczycki L.L., Murphy T.M., Bellanti J.A..
Pseudomonas colonisation in cystic fibrosis. A study of 160 patients.
JAMA, 240 (1978), pp. 30-34
[3.]
Ferrer A., Marcelles P., Bellver P., Cobos N., Liñan S., Codina G., Fernandez F..
Fibrosis quística: estudio microbiológico durante un periodo de 8 años.
Arch Bronconeumol, 31 (1995), pp. 494-500
[4.]
Evans S.A., Turner S.M., Bosch B.J., Hardy C.C., Wodhead M.A..
Lung function in brochiectasis: the influence of Pseudomonas aeruginosa.
Eur Respir J, 9 (1996), pp. 1601-1604
[5.]
Pujana I., Gallego L., Martin G., Lopez F., Canduela J., Cisterna R..
Epidemiological analysis of secuential Pseudomona aeruginosa isolates from chronic bronchiectasis patients without cystic fibrosis.
Journal of Clinical Microbiology, 37 (1999), pp. 2071-2073
[6.]
Montemayor T., Alfajeme I., Escudero C., Morera J., Sanchez Agudo L..
Normativa SEPAR: Normativa para el diagnóstico y tratamiento de lo enfermedad obstructiva crónica.
Arc Bronconeumol, 32 (1996), pp. 285-301
[7.]
Manual de Neumología y Cirugía torácica.(vol 1) SEPAR, Editores medicos SA, (1998),
[8.]
Murray P.R., Baron E.J., Pfaller M.A., Tenover F.C., Yolken R.H..
Manual of clinical Microbiology, 7, American Society for Microbiogy, (1999),
[9.]
Isenberg H.D..
Clinical Microbiology Procedures Handbook, 1, American Society for Microbiology, (1992),
[10.]
National Committee for Clinical Laboratory Standards. 1990. Methods for dilution antimicrobial susceptibility tests for bacteria that grow aerobically, 2 nd ed. Approved standard M7-A2. National Committee for Clinical Laboratory Standards, Villanova, Pa.
[11.]
Alvarez A., De Gracia J., Vendrell M., Ferrer A., Mayordomo C., Iscar M., et al.
Colonización bronquial en la bronquiectasias.
Arch Bronconeumol, 35 (1999), pp. 48
[12.]
Pang J.A., Cheng A., Chan H.S., Poon D., French G..
The Bacteriology of Bronchiectasis in Hong Kong Investigated by protected catheter Brush and Bronchoalveolar Lavage.
Am Rev Respir Dis, 139 (1989), pp. 14-17
[13.]
Pak-leung H., Kwok-ning C., Mary S.M., Wah-kit L., Chu-sek H., Kwok-yung Y., Kenneth W.T..
The effect of Pseudomonas aeruginosa Infection on Clinical Parameters in Steady-State Bronchiectasias.
Chest, 114 (1998), pp. 1594-1598
[14.]
Nicotra M.B., Rivera M., Dale A.M., Shepherd R., Carter R..
Clinical, Pathological and Microbiologic Characterizacion of Bronchiectasis in an Aging Cohort.
Chest, 108 (1995), pp. 955-961
[15.]
Ho P.L., Chang K.N., Ip M.S., Lam W.K., Ho C.S., Yuen K.Y., Tsang K.W..
The effect of Pseudomonas aeruginosa infection on clinical parameters in steady-state bronchiectasis.
Chest, 114 (1998), pp. 1594-1598
[16.]
Vendrell M., de Gracia J., Álvarez A..
Bronquiectasias.
Arch Bronconeumol, 36 (2000), pp. 3-12
[17.]
Ellis D.A., Thornley P.E., Wightman A.J., Walker M., Chalmers J., Crofton J.W..
Present outlook in bronchiectasias:clinical and social study and review of factors influencing prognosis.
Thorax, 36 (1981), pp. 659-664
[18.]
Wells A., Desai S., Whetton C., Wilson R., Cole P..
The isolation of Pseudomonas aeruginosa from sputum in idiopathic bronchiectasis: and association with extensive disease and severe airflow obstruction.
Am Rev Respir Dis, 147 (1993), pp. A645
[19.]
Miszkiel K.A., Wells A.U., Rubens M.B., Cole P.J., Hansell D.M..
Effects of airway infection by Pseudomonas aeruginosa:a computed tomographic study.
Thorax, 52 (1997), pp. 260-264
[20.]
Nagaki M., Shimura S., Tanno Y., Ishibashi T., Sasaki H., Takishima T..
Role of chronic Pseudomonas aeruginosa infection in the development of bronchiectasis.
Chest, 102 (1992), pp. 1464-1469
[21.]
Cheung A.T., Moss R.B., Kurlan J., Leong A.B..
Chronic Pseudomonas aeruginosa endobronchitis in rhesus monkey:II.
A histopathologic analysis. Journal of Medical Primatology, 22 (1993), pp. 257-262
[22.]
Viejo J.L., Fernandez M.A., Lalaparra J..
Estudio epidemiológico de los agentes patógenos hallados en las agudizaciones de la bronquitis crónica en el norte de España.
Arch Bronconeumol, 33 (1997), pp. 106
[23.]
Zalacain R., Achótegui V., Pascal Y., Camino J., Barrón J., Sobradillo V..
El cepillado protegido bacteriológico en pacientes con EPOC severa.
Arch Bronconeumol, 33 (1997), pp. 16-19
[24.]
Monsó E., Ruiz J., Rosell A., Manterola J., Fiz J., Morera J., et al.
Bacterial infection in chronic obstructive pulmonary disease.
A estudy of stable and exacerbated outpatients using the protected specimen brush. Am J Respr Crit Care Med, 152 (1995), pp. 1316-1320
[25.]
Fagon J.Y., Chastre J., Trouillet J.L., Domart Y., Dombret M.C., Bornet M., et al.
Characterization of distal bronchial microflora during acute exacerbation of chonic bronchitis.
Am Rev Respir Dis, 142 (1990), pp. 1004-1008
[26.]
Fishman A P..
Tratado de Neumología, de Mc Graw-Hill, (1983),
[27.]
Morrison A.J. Jr, Wenzel R.P..
Epidemiology of infections due to Pseudomonas aeruginosa.
Rev Infect Dis, 6 (1984), pp. 627-640
[28.]
Cobben N.A., Drent M., Jonkers M., Wouters E.F., Veneechoutte M., Stobberingh E.E..
Outbreak of severe Pseudomonas areuginosa respiratory infections due to contaminated nebulizers.
J Hosp Infect, 33 (1996), pp. 63-70
[29.]
Hanberger H., Garcia-Rodriguez J.A., Gobernado M., Goosens H., Nilsson L., Struelens M.J..
Antibiotic susceptibility among aerobic Gramnegative bacilli in intensive care units in 5 European countries.
JAMA, 281 (1999), pp. 67-71
[30.]
Archibal L., Phillips L., Monnet D., McGowan J.E., Tenover F., Gaynes R..
Antimicrobial resistance in isolates from inpatients and outpatients in the Unites States: increasing importance of the intensive care unit.
Clin Infect Dis, 24 (1997), pp. 211-215
[31.]
Carvallo J.D., Leblanc F., Fabre R..
Pathologie Biologie, 48 (2000), pp. 472-477
[32.]
Ikemoto H., Watanabe K., Mori T., Igari J., Oguri T., et al.
Susceptibilities of bacteria isolated from patients with respiratory infectious diseases to antibiotics.
Jpn Antibiot, 49 (1996), pp. 419-455
[33.]
Rivera M., Nicotra M.B..
Pseudomonas areuginosa mucoid strain.
Its significance in adult chest diseases. Am Rev Respir Dis, 126 (1982), pp. 833-836
[34.]
Packe G.E., Hodson M.E..
Changes in spirometry during consecutive admissions for infective pulmonary exacerbations in adolescent and adult cystic fibrosis.
Respir Med, 86 (1992), pp. 45-48
[35.]
Ohgaki N..
Bacterial biofilm in chronic airway infection.
Kansenshogaku Zasshi, 68 (1994), pp. 138-215
[36.]
Makeda K., Sawaki M., Mikasa K., Teramoto M., Mori K., et al.
A clinical study of respiratory infections due to mucoid Pseudomonas aeruginosa diagnosed by transtracheal aspiration.
Kansenshgaku Zasshi, 68 (1994), pp. 1472-1478
[37.]
Domingo P., Ferré A., Baraldés M.A., Ris J., Sanchez F..
Pseudomonas aeruginosa broncho-pulmonary infection in patients with AIDS, with emphasis on relapsing infection.
Eur Respir J, 12 (1998), pp. 107-112
[38.]
Saiman L., Mehar F., Weil W N., Neu H.C., Shaw K.J., Miller G., Prince A..
Antibiotic susceptibility of multiply resistant Pseudomona aeruginosa isolated from patients whith cystic fibrosis, including candidates for transplantion.
Clin Infect Dis, 23 (1996), pp. 532-537
[39.]
Mahenthiralingam E., Campbell M E., Foster J., Lam J.S., Speert D.P..
Random amplified polymorphic DNA typing of Pseudomonas aeruginosa isolates recovered from patients whith cystic fibrosis.
J Clin Microbiol, 34 (1996), pp. 1129-1135
[40.]
Römling U., Fiedler B., Bo_hammer J., Grothus D., Greipel J., Von der Hardt H., Tümmler B..
Epidemiology of chronic Pseudomona aeruginosa infections in cystic fibrosis.
J Infect Dis, 170 (1994), pp. 1616-1621
[41.]
Struelens M.J., Schwam V., Deplano A., Baran D..
Genome macrorestriction analysis of diversity and variability of Pseudomona aeruginosa strains infecting cystic fibrosis patients.
J Clin Microbiol, 31 (1993), pp. 2320-2326
[42.]
Hla S.W., Hui K.P., Tan W.C., Ho B..
Genome Macrorestriction Analysis of Sequential.
Pseudomonas aeruginosa Isolates from Bronchiectasis Patients without Cystic Fibrosis. J Clin Microbiol, 34 (1996), pp. 575-578
[43.]
Bonten M., Bergmans D., Speijer H., Stobbering E..
Characteristics of Polyclonal Endemicity of Pseudomonas aeruginosa Colonization in Intensive Care Units.
Am J Respir Crit Care Med, 160 (1999), pp. 1212-1219
Copyright © 2002. Academia de Ciencias Médicas de Bilbao
Opciones de artículo
Herramientas