Buscar en
Medicina de Familia. SEMERGEN
Toda la web
Inicio Medicina de Familia. SEMERGEN Dolicomegacolon chagásico
Información de la revista
Vol. 42. Núm. 6.
Páginas 425-426 (Septiembre 2016)
Compartir
Compartir
Descargar PDF
Más opciones de artículo
Vol. 42. Núm. 6.
Páginas 425-426 (Septiembre 2016)
Carta al Director
Acceso a texto completo
Dolicomegacolon chagásico
Chagasic dolicho-megacolon
Visitas
13020
S.N. Contrerasa, E. Barreiro Alonsob,
Autor para correspondencia
evabarreiroalonso@yahoo.es

Autor para correspondencia.
, J.F. López Caleyac, M.V. Sosa Rodríguezd
a Atención Primaria, Centro de Salud El Coto, Gijón, Asturias, España
b Sección de Aparato Digestivo, Hospital de Cabueñes, Gijón, Asturias, España
c Servicio de Medicina Interna, Hospital de Cabueñes, Gijón, Asturias, España
d Servicio de Cirugía General y del Aparato Digestivo, Hospital de Cabueñes, Gijón, Asturias, España
Este artículo ha recibido
Información del artículo
Texto completo
Bibliografía
Descargar PDF
Estadísticas
Figuras (1)
Texto completo
Sr. Director:

La prevalencia de la enfermedad de Chagas (tripanosomiasis americana), en regiones no endémicas, ha aumentado como consecuencia de los movimientos migratorios de personas procedentes de América Latina. Dentro de Europa, España, se ha convertido en el país no endémico con mayor cuantía de parasitados, ya que se estima que del millón y medio de personas provenientes de estas regiones, hasta 100.000 podrían estar infectados1.

La enfermedad parasitaria crónica importada, que es la que prevalece, con mayor frecuencia en regiones no endémicas, debido a la inexistencia de la chinche hematófaga vector, cursa de forma asintomática durante décadas hasta manifestarse con afección cardiaca, en el 30% de los pacientes, secundaria a la destrucción del sistema cardionector y enfermedad del miocardio, con clínica de arritmias, insuficiencia cardiaca y hasta la muerte súbita. En otro 10% de los infectados, presentan complicaciones intestinales, a consecuencia de la denervación colónica, manifiesta con estreñimiento crónico1,2, como es el caso que presentamos a continuación.

Mujer de 38 años, de origen brasileña, con diagnóstico serológico de enfermedad de Chagas desde hace 3 años. Fue derivada desde atención primaria al servicio de gastroenterología por estreñimiento crónico del mismo tiempo de evolución, con mala respuesta al tratamiento médico. Se realizaron enemas opacos, en diferentes momentos, que mostraron dolicomegacolon, con mayor afectación sigmoidea (fig. 1), como complicación de la infección.

Figura 1.

Enema opaco, dolicomegacolon chagásico, importante dilatación sigmoidea (flechas).

(0,14MB).

Mediante sigmoidectomía laparoscópica se resolvió su dolencia, y fue dada de alta a la semana. La histología mostró dilatación colónica sigmoidea asociado a cambios compatibles con aganglionismo, que sumado a la clínica, a los antecedentes serológicos y epidemiológicos, confirma el diagnóstico de afectación colónica por enfermedad de Chagas.

El caso presentado comenta una complicación indeseable de la libre evolución de la enfermedad por el Trypanosoma cruzi (T. cruzi), que es el productor de la enfermedad de Chagas, la cual podría haber sido evitada con un diagnóstico precoz asociado a un tratamiento antiparasitario oportuno.

Cabe destacar que en España desde el año 2005, debido a casos secundarios sobre transfusiones sanguíneas, se realiza serología de cribado a todos aquellos pacientes donantes de sangre provenientes de Latinoamérica, al igual que también ha sucedido con los trasplantes de órganos3,4.

Esfuerzos aislados de algunas comunidades autónomas de Valencia, Cataluña y Galicia han logrado la puesta en marcha de protocolos específicos de cribado en embarazadas provenientes de los 21 países donde la parasitosis es endémica, como así también con sus recién nacidos5–7. Sin embargo, una legislatura nacional que contemplase no solamente estas situaciones, como lo recomienda el documento de consenso sobre el abordaje de la enfermedad de Chagas en atención primaria de la salud en áreas no endémicas8, podría ser la solución a esta enfermedad tropical desatendida, que se ha convertido en un problema de la salud pública en España.

Conflicto de intereses

Los autores declaran no tener ningún conflicto de intereses a la hora de realizar este trabajo.

Bibliografía
[1]
Ministerio de Sanidad y Política Social. Sanidad 2009. Enfermedad de Chagas en personas procedentes de Latinoamérica residentes en España [consultado 1 Sep 2015]. Disponible en: http://www.msssi.gob.es/profesionales/saludPublica/prevPromocion/promocion/migracion/docs/enfermedadChagas.pdf
[2]
L. Murcia, B. Carrilero, D. Saura, M.A. Iborra, M. Segovia.
Diagnosis and treatment of Chagas disease.
Enferm Infecc Microbiol Clin, 31 (2013), pp. S26-S34
[3]
V. Hernández, I. Saldaña.
Enfermedad de Chagas, un nuevo reto para atención primaria.
AMF, 5 (2009), pp. 218-226
[4]
A. Requena-Méndez, P. Albajar-Viñas, A. Angheben, P. Chiodini, J. Gascón, J. Muñoz.
Health policies to control Chagas disease transmission in European countries.
PLoS Negl Trop Dis, 8 (2014), pp. e3245
[5]
Conselleria de Salut, Comunitat Valenciana Enfermedad de Chagas importada. Protocolo de actuación en la Comunitat Valenciana [consultado 1 Sep 2015]. Disponible en: http://www.matronas-cv.org/categorias-principales/documentos/profesionales/i/475/65/enfermedad-de-chagas-importadaprotocolo-de-actuacion-en-la-comunitat-valenciana
[6]
Departament de Salut, Generalitat de Catalunya Protocolo de cribado y diagnóstico de la enfermedad de Chagas en mujeres embarazadas latinoamericanas y sus bebés [consultado 1 Sep 2015]. Disponible en: http://canalsalut.gencat.cat/web/.content/home_canal_salut/professionals/temes_de_salut/chagas/documents/arxius/chagas_espanyol.pdf
[7]
Consellería de Sanidade Servizo Galego de Saúde. Xunta de Galicia. Protocolo de cribado da enfermidade de Chagas en mulleres embarazadas [consultado 1 Sept 2015]. Disponible en: http://www.sergas.es/gal/Publicaciones/Docs/AtEspecializada/PDF-2215-ga.pdf
[8]
C. Roca Saumell, A. Soriano-Arandes, L. Solsona Díaz, J. Gascón Brustenga.
Consensus document for the detection and management of Chagas disease in primary health care in a non-endemic areas [Article in Spanish].
Aten Prim, 47 (2015), pp. 308-317
Copyright © 2015. Sociedad Española de Médicos de Atención Primaria (SEMERGEN)
Opciones de artículo
Herramientas
es en pt

¿Es usted profesional sanitario apto para prescribir o dispensar medicamentos?

Are you a health professional able to prescribe or dispense drugs?

Você é um profissional de saúde habilitado a prescrever ou dispensar medicamentos